تهران و مسکو متحد می‌مانند؟
تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۶۰۸۶۴
سال ۲۰۲۲ نقطه عطفی در روند روابط رو به گسترش جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه از زمان شکل‌گیری همکاریهای سیاسی-نظامی دو کشور بر سر بحران سوریه در سال ۲۰۱۵ بوده است. تهران و مسکو در طول نزدیک به یک دهه گذشته، ابعاد روابط را گسترش داده و به دیدارهای سطح بالا و سفرهای متقابل دوجانبه در طول ماه‌ها و سال‌های اخیر رسانده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جنگ داخلی سوریه که به مرور تبدیل به یک بحران منطقهای با ابعاد بین‌المللی شد، نقطه مبنای روابط سیاسی و ژئوپلیتیک ایران و روسیه در سطح منطقهای بوده که از دیدگاه برخی تبدیل به یک اتحاد سیاسی-نظامی بین دو کشور شده است. به این معنی که تجربه مناسب همکاری بین دو کشور باعث شد تا تصمیم‌گیرندگان تهران و کرملین نسبت به گسترش روابط به دیگر عرصه‌ها و کانون‌ها تمایل بیشتری نشان دهند. از دید تحلیلگران مداخله نظامی روسیه در سپتامبر ۲۰۱۵، قدرت هوایی قاطعی را برای نیروهای زمینی تحت حمایت سوریه و ایران فراهم کرد و کنترل سرزمینی بشار اسد را گسترش داد. در طول جنگ داخلی سوریه، همکاریهای نظامی و سیاسی روسیه و ایران تقویت شد و این امر به انسجام بیشتر مسکو و تهران در مورد محدودیت‌ها و پارامترهای همکاری کمک کرد. اگرچه روسیه و ایران به‌‌‌منظور تقویت دولت اسد با یکدیگر وارد همکاری شدند، مشارکت مسکو و تهران در سوریه تصویری پیچیده از هم‌‌‌پوشانی منافع، درهم‌‌‌تنیدگی منطقهای گسترده‌‌‌تر و در عین حال رویکردهای متعارض برای دوران پس از جنگ از جمله مساله بازسازی را نشان می‌دهد.
با وجود این اختلافات که طبیعت رابطه بین یک بازیگر منطقهای با یک بازیگر بین‌المللی است، اما توسعه روابط بین تهران و مسکو در طول ۵ سال اخیر، جنبه‌های نوینی از پویایی‌های روابط را نمایان می‌سازد. همکاری ایران و روسیه از یکسو نقش مهمی در جلوگیری از سرنگونی دولت بشار اسد و از سوی دیگر شکست داعش و روند نابودی یا تضعیف سایر گروه‌های تروریستی داشته است. واقعیت این است که روابط دوجانبه ایران و روسیه از تاریخچه طولانی از همکاری در خصوص موضوعات مورد علاقه مشترک برخوردار است و به طور غیرمستقیم در نتیجه سیاست‌های آمریکا در قبال ایران تقویت شده است.
اوکراین؛ قله روابطاما آنچه روابط بین دو کشور را در سال ۲۰۲۲ برجسته کرد و وارد عرصه نوینی از همکاریهای نظامی کرد، جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ بود که با مداخله روسیه همراه شده است. پرواز پهپادهای ایرانی بر فراز کی‌یف باعث شده تا به زعم تحلیلگران بعد تازه‌ای از روابط در حال ظهور نمایان شود. تهران و مسکو از زمان حمله روسیه به اوکراین، شراکت راهبردی خود را گسترش داده‌‌‌اند. ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی دست کم چهار بار از زمان آغاز حمله صحبت کردهاند و متقابلا یک‌بار به تهران و مسکو سفر کردهاند. از دید برخی تحلیلگران این کنش‌‌‌ها بازتاب روابط عمیق‌‌‌تر و بالقوه‌‌‌تر است که در آن روسیه دیگر طرف چیره نیست. این همکاری چه‌بسا منافع ایالات متحده و متحدانش را در اروپا، خاورمیانه و سراسر جهان به چالش بکشد. همچنین تلاش روسیه برای درگیری ایران در جنگ اوکراین از طریق پهپاد نماد چارچوب رفتاری آن در تنش غرب و ایران است.
این همکاری باعث حساسیت‌ها و بازتاب‌های گسترده بین پایتخت‌های غربی و اروپایی شد و بحث‌های ادامه‌داری را درخصوص نقض قطعنامه ۲۲۳۱ به میان آورد. رسانههای غربی مدعی بودند که ایران موافقت کرده که برخی از پیچیده‌‌‌ترین پهپادهای نظامی خود مانند شاهد-۱۲۹ و شاهد-۱۹۱ را برای استفاده در اوکراین در اختیار روسیه قرار دهد. یک مقام ارشد اوکراینی در ۵ اوت ادعا کرد که کرملین تاکنون ۴۶ پهپاد دریافت کرده است و رسانههای غربی گزارش کردهاند که ایران می‌تواند در مجموع تا ۳۰۰ پهپاد برای روسیه تامین کند. از سوی دیگر و در طول یک‌سال گذشته دو کشور برای افزایش تجارت دوجانبه و استفاده از ارزهای غیر‌‌‌دلاری تلاش کردهاند. مقامات روسیه و ایران در ماههای اخیر بر سر مواردی توافق کردهاند، از ایجاد مراکز تجاری ایران در مسکو و مناطق اقتصادی مشترک و افزایش پروازهای مسافری بین روسیه و ایران و سایر همکاریهای هوانوردی گرفته تا افزایش صادرات مواد غذایی به روسیه و افزایش استفاده از سیستم پرداخت الکترونیکی به عنوان جایگزین سامانه تراکنش‌‌‌های مالی سوئیفت وگسترش تجارت دوجانبه.
هدف استراتژیک چیست؟راهبرد ایالات متحده برای فراگیر ساختن و جهانی کردن نظم مورد نظر خویش و تک‌قطبی ساختن نظم بین‌المللی مورد مخالفت ایران و روسیه و برخی دیگر از بازیگران همچون چین قرار گرفته است. بر این اساس انگیزه دو کشور، حمایت از ایجاد یک نظام چندقطبی و مقابله با یک‌جانبه‌‌‌گرایی آمریکا بوده است. منافع مشترک ایران و روسیه در تعطیلی پایگاه‌های آمریکا و سایر کشورهای غربی در منطقه غرب آسیا، مقابله با خطر داعش و تروریسم، جذابیت همکاریهای نظامی و تسلیحاتی و در ماههای اخیر نیز تحریم‌های گسترده روسیه از سوی کشورهای غربی به دلیل حمله به اوکراین و قرار گرفتن دو کشور در وضعیتی مشابه و تلاش برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها، از دیگر دلایل و انگیزه‌هایی بوده که ایران و روسیه را به هم نزدیک کرده است.
اتحاد استراتژیک در راه‌است؟از منظر شکل‌گیری نظم پساآمریکایی است که این سوال به میان می‌آید که همکاریهای در حال گسترش ایران و روسیه می‌تواند منجر به نوعی از جهت‌گیری اتحاد و ائتلاف میان دو کشور در عرصه سیاست منطقهای شود؟ برخی تحلیلگران با طرح این سوال که آیا همکاریهای موجود در سیاست خارجی دو کشور نشان‌دهنده یک اتحاد استراتژیک است یا به سادگی، محصول منافع سیاسی کوتاه‌‌‌مدت یا یک اتحاد تاکتیکی برای مقابله با تهدیدهای خاص است، با تکیه بر مفهوم اتحاد استراتژیک معتقدند که روابط تهران و مسکو ویژگی‌های اتحاد استراتژیک را نداشته و صرفا واکنشی بـه شرایط بین‌المللی در موضوعات خاص است.
درحقیقت این همکاری باید نوعی همسویی منافع در نظر گرفته شود، چرا که محدود و موقتی است و در زمینه‌های خاصی جهت همکاری در برابر تهدید غیردولتی وجود دارد. در مقابل دسته دیگر معتقدند که صرف نظر از همکاری‌‌‌هایی که جمهوری اسلامی و فدراسیون روسیه در غرب آسیا و در بحث تامین امنیت سوریه داشته و دارند، روابط دوجانبه و همکاریهای بلندمدت وارد فاز جدیدی شده است و از همکاریهای راهبردی وارد عرصه شراکت و اتحاد راهبردی خواهد شد.
با این حال اینکه کشورها، الگوی رفتاری روابط استراتژیک را بر مناسبات و تعاملات خود تطبیق دهند مستلزم وجود یا رعایت برخی الزامات و مولفه‌هاست. ضرورت وجود منافع و اهداف استراتژیک در حوزه‌های متداخل، وجود یک دشمن، رقیب یا تهدید مشترک، وجود تفاهم در مورد نظام بین‌الملل و قواعد کنشگری در آن، وجود اراده سیاسی در رهبران؛ تجارب تاریخی مثبت از تعامل مشترک، بی‌همتایی روابط میان دو طرف و نهادمندی و قاعده‌مندی روابط از جمله این الزامات و مولفه‌هاست که تطبیق روابط تهران و مسکو بر آن نشان‌دهنده عناصر و واقعیت‌های آن است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: ایران روسیه اتحاد استراتژیک ایران و روسیه روسیه و ایران تهران و مسکو بین المللی منطقه ای دو کشور
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۶۰۸۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سریلانکا به سرمایه‌گذاران ایرانی زمین دولتی می‌دهد
به گزارش تابناک به نقل از اکوایران؛ ماهیندا آماراویرا، وزیر کشاورزی سریلانکا که در راس هیاتی به ایران آمده بود؛ در حاشیه ایران اکسپو 2024 در جمع فعالان اقتصادی بخش‌خصوصی در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران حاضر شد.
در این گردهمایی، حسام الدین حلاج، معاون امور بین‌الملل اتاق تهران خواهان برقراری پرواز مستقیم میان دو کشور شد و گفت: این اتفاق می‌تواند به تجار و گردشگران دو کشور کمک بسیاری کند. در عین حال لغو روادید میان دو کشور نیز برای افزایش همکاری‌ها میان بازرگانان راهگشا خواهد بود.
عطااله اشرفی اصفهانی، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق تهران نیز ابراز امیدواری کرد که این همایش منجر به تعمیم همکاریهای های ایران و سریلانکا در حوزه های مختلف باشد.
از سال گذشته ایران در مقابل ۲۵۰ میلیون دلار نفت بلوکه شده خود که در سریلانکاست؛ از این کشور چای وارد می‌کند. البته در این نشست وزیر کشاورزی سریلانکا اعلام کرد که بخش‌خصوصی ایران نیز می‌تواند از محل این منابع کالا بخرد.
اشرفی اصفهانی هم خطاب به طرف سریلانکای گفت: ما آمادگی داریم در زمینه صادرات سوخت، محصولات خوراکی و آشامیدنی، محصولات لبنی، دارو و تجهزات پزشکی با این کشور همکاری کنیم. در عین حال امکان همکاری در حوزه تحقیق و توسعه، خدمات فنی و مهندسی و IT و کشت گلخانه ای با محوریت اتاق تهران نیز وجود دارد.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه درخواست ایجاد یک کمیته اقتصادی و تجاری در زمینه‌های مختلف را مطرح کرد.
این درخواست را هادی طالبیان، مدیرکل شبه قاره هند سازمان توسعه تجارت ایران مطرح کرد و بر شکل‌گیری کمیته مشترک برای برقراری هماهنگی‌های بیشتر تاکید کرد. او خواهان فعال سازی موافقتنامه تجارت ترجیحی میان ایران و سریلانکا شد. طالبیان پیشنهاد همکاری در بخش هوشمندسازی گلخانه ها و مکانیزه کردن کشاورزی را هم داد و گفت: با توجه به احصای نیازهای این کشور، صادرات خرما، گوجه فرنگی، شیلات و خدمات فنی و مهندسی به سریلانکا دارای مزیت خواهد بود.
اجاره 99 ساله زمین در سریلانکا
در این گردهمایی وزیر کشاورزی سریلانکا به ضرورت تعیین یک استراتژی بلندمدت برای همکاری اشاره کرد و گفت: ایران یکی از مهمترین صادرکنندگان انرژی در جهان بوده و محصولات کشاورزی در سریلانکا نیز از تنوع بالایی برخوردار است. بنابراین فرصت‌های بسیاری برای همکاری وجود دارد.
آماراویرا همچنین از ضرورت همکاری در بخش‌های فناوری‌های پیشرفته در حوزه کشاورزی، دامداری، حمل و نقل و گردشگری نیز سخن گفت و در ادامه از تجار ایرانی برای بازدید و آشنایی با پتانسیل‌های این کشور دعوت کرد.
در این جلسه پاسان آماراویرا معاون وزیر کشاورزی سریلانکا به نمایندگی از وزیر به پرسش‌های فعالان اقتصادی هم پاسخ داد. او در واکنش به اینکه آیا تجار ایرانی می توانند از محل پول‌های بلوکه ایران واردات انجام دهند؟ اعلام کرد که تجار ایرانی می‌توانند برمبنای پول بلوکه شده ایران در سریلانکا کالا وارد کنند. پیشتر دولت ایران برمبنای پول نفتی که در سریلانکا بلوکه شده بود چای وارد می‌کرد. البته این روند امسال هم ادامه پیدا کند. آماراویرا ادامه داد تهاتر با هماهنگی بانک‌های مرکزی دو کشور انجام خواهد شد. در ضمن بزودی خبرهای خوبی در انتقال منابع مالی هم منتشر خواهد شد.
او در واکنش به درخواست‌های همکاری مشترک در سریلانکا اعلام کرد که از سرمایه‌گذاری ایرانیان در سریلانکا استقبال می‌کند. آماراویرا گفت: ما می‌توانیم همکاری مشترک درحوزه کشاورزی داشته باشیم. ما به شما زمین می‌دهیم در قالب اجاره 99 ساله؛ البته قرارداد اجاره ابتدا 30 ساله است و درصوت تمایل شما امکان تمدید آن تا 99 سال وجود دارد.
در پاسخ به اینکه آیا سریلانکا آماده همکاری در حوزه سلامت هست؟ او اعلام کرد که در حوزه گردشگری سلامت فرصت های زیادی در سریلانکا وجود دارد. درضمن این آمادگی هست که ما به سرمایه گذاران ایرانی زمین دولتی بدهیم. او افزود: ما حتما در این زمینه با وزیر بهداشت سریلانکا هم صحبت میکنیم و نتایج دقیق تر به ایران می‌دهیم.
آماراویرا با صادرات چوب به ایران هم موافقت کرد و گفت این موضوع امکان پذیری است. حتی امکان تهاتر آن با نفت هم وجود دارد.
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود